خواص پارچه

خواص ضروری و ذاتی پارچه:

خواص پارچه معمولا بر اساس خواص الیاف، نخ ، ساختمان پارچه و نوع تکمیل انجام شده بر روی آن تعیین می گردد. بیشتر خواص پارچه که به ساختمان آن بستگی دارند به شرح زیر می باشد:

جرم واحد سطح، ضخامت پارچه، مقاومت کششی، مقاومت در برابر پاره شدن، افزایش طول تا حد پارگی، برگشت پذیری الاستیک، مقاومت سایشی، جمع شدگی، نفوذپذیری هوا، دفع آب، خمش، قابلیت انتقال حرارت و میزان پرزدهی.

بدیهی است که میزان اهمیت هر یک از خواص فوق به کاربرد منسوج بستگی دارد، به عنوان مثال پارچه هایی که برای لباس زیر استفاده می شوند باید دارای خواص مطلوب نفوذپذیری هوا و انتقال حرارت باشند. روشن است که برای این گونه منسوجات مقاومت سایشی اهمیت زیادی ندارد ولی پارچه های مورد استفاده در البسه “رو” می بایست انعطاف پذیر، مقاوم و دارای اُفتایش مطلوب باشند.

طبقه بندی خواص پارچه :

خواص مربوط به پارچه را می‌توان در دو دسته زیر بیان کرد: (خواص شیمیایی در این تقسیم‌بندی آورده نشده است.)

خواص مکانیکی پارچه:

به عکس العملی که اجسام در مقابل اعمال نیرو از خود نشان می‌دهند خاصیت مکانیکی آنها گفته می‌شود بنابراین می توان بیان کرد که خواص مکانیکی پارچه عبارتند از خواصی که عکس‌العمل و تغییر شکل پارچه را در مقابل اعمال نیرو نشان می دهند به عنوان مثال استحکام، یکی از خواص مکانیکی پارچه است که در اثر اعمال نیرو به پارچه و عکس العمل آن تعیین و بیان می شود. خواص ترکیباتی که از الیاف ساخته شده‌اند مانند انواع نخ ها و پارچه ها بستگی به ارتباط بین خواص الیاف و چگونگی قرار گرفتن آنها دارد.لذا برای درک چگونگی رفتار نخ و پارچه تنها دانستن خواص الیاف کافی نیست و می بایست اطلاعاتی در مورد چگونگی درگیری الیاف و به هم پیوستن آنها در نخ و نحوه درگیری نخها در پارچه نیز داشته باشیم.

خواص فیزیکی پارچه:

همانطور که می دانیم اجسام از اتم هایی که به وسیله نیروهای متفاوت به هم مربوط شده اند ساخته می شود. ترتیب قرارگرفتن پیوندهای اتم ها و مقاومت پیوندهای بین اتم ها، خواص فیزیکی اجسام را تعیین می‌کند و به عبارتی ساده تر ساختمان و نظم مولکولی ، خواص فیزیکی اجسام را مشخص می‌کند. بنابراین می توان خواص فیزیکی پارچه را خواصی دانست که بیانگر ساختمان داخلی آن است این خواص بستگی به نوع نخ مصرفی و چگونگی قرار گرفتن نخ های تشکیل دهنده نسبت به هم (ساختمان پارچه) دارد. از جمله خواصی که در محدوده خواص فیزیکی قرار می‌گیرند خواص اصطکاکی است. و به دلیل اهمیتی که دربحث سایش به مقوله اصطکاک پارچه و جسم ساینده می‌شود، بررسی اجمالی این پدیده نیز برای شناختن خواص سایشی پارچه بسیار مفید خواهد بود.

این مقاله را بخوانید… انواع نخ و فرآیند ایجاد آن 

روش های مختلفی جهت اندازه‌گیری خواص اصطکاکی و یا ضریب اصطکاک پارچه ابداع گردیده است که از آن جمله می‌توان به اندازه گیری ضریب اصطکاک توسط سطح شیب دار، تعیین نیروی اصطکاک در حین حرکت جسم و یا استفاده از دستگاه اینسترون(Instron) اشاره کرد که در این روش با اصول اندازه گیری بر حرکت یک وزنه روی یک سطح افقی ( نمونه) و ثبت نمودار آن استوار است.

متغیرهای زیادی آزمایش تعیین ضریب اصطکاک پارچه را تحت تاثیر قرار می دهند، برخی از متغیرها شامل فشار، سرعت آزمایش و جنس نمونه دارای اهمیت زیادی هستند. ضریب اصطکاک با افزایش فشار کاهش می یابد و باید توجه داشت رابطه خطی ساده ی نیروی اصطکاک و نیروی عمودی وارد بر سطح( فشار) F = µN در مورد پار چه صادق نیست و نتایج حاصل از تحقیقات به خوبی با معادله F = µNⁿ مطابقت دارد. N فشار وارد بر نمونه و F نیروی اصطکاک در واحد سطح و µ ضریب ثابت اصطکاک بوده است و واحد آن بستگی به واحد فشار دارد و میزان این ارتباط بستگی به ساختمان بافت، چسبندگی الیاف و مقدار تغییر حالت پارچه دارد.  n اندیس اصطکاک است که به ناهمواری سطح مرتبط می باشد و مقدار آن بین 0/5 تا 1.07 می باشد از آنجا که مواد نساجی عموما و پارچه ها خصوصا ویسکوالاستیک (وجود همزمان گرانروی و خاصیت کشسانی در ماده) می باشند، بنابراین سطح تماس و خواص اصطکاکی آنها وابسته به زمان بارگذاری می باشد. عوامل زیادی روی خواص اصطکاکی پارچه موثر است علاوه بر تاثیر جنس و خواص الیاف، نخ و ساختمان پارچه، روش ریسندگی نخ و طرح پارچه نیز بر خواص به اصطکاکی پارچه اثر می گذارد.

منبع: مقاله “تاثیرات جهت تاب نخ بر مقاومت سایشی پارچه های تاری-پودی” پژوهشگر ” مهدیه ملانوری شمسی”